De Rozenoorlogen
is een benaming van de binnenlandse strijd die in Engeland woedde in de
periode 1455 tot 1485. De strijd ging tussen twee adellijke partijen namelijk
de huizen Lancaster en York die vochten om het koningschap van Engeland.
Lancaster = Henry IV was via de Plantagenets erfgenaam vanaf Jan van Gent
in mannelijke lijn afstammeling.
York = afstammeling van Edmund of Langley, deze leefde langer als Jan
van Gent.
Het conflict verkreeg haar huidige naam pas in de 19e
eeuw. Sir Walter Scott gebruikte de naam de Rozenoorlogen voor het eerst
in zijn roman Anne of Gerstein Hij ontleende zelf de naam van het conflict
aan het werk van William Shakespeare Henry VI, Part 1 waarin Shakespeare
beschrijft hoe beide partijen hun roos kiezen in de tuin van deTemple
Church.
Dynastieke achtergrond, het huis LANCASTER
De huizen York en Lancaster stamden beide af van koning Eduard III Plantagenet.
Toen Eduard III in 1377 overleed was zijn oudste zoon en erfgenaam,
Eduard van Woodstock, al overleden. Hierdoor ging de troon over naar
Eduards kleinzoon Richard.
Door deze dynastieke opvolging werd een complete generatie overgeslagen,
want Eduard III had nog drie andere zoons die ook nog leefden.
Richard II was slechts
nog een kind toen hij koning werd van Engeland(1377-1399). Hij werd
dan ook in de regering bijgestaan door zijn ooms Jan van Gent, Edmund
van Langley en Thomas van Woodstock.
De koning wist zich
behoorlijk onpopulair te maken bij het volk, maar ook bij veel edelen.
Builenpest, regeringchaos en een boerenopstand van 1381 maken de zaak
onstabiel.
Hij stabiliseerde de zaak en gaat met harde hand regeren. Confisceerde
het graafschap Lancaster van zijn neef Henry IV!
Na de dood van zijn oom Jan van Gent keerde diens zoon Hendrik IV van
Bolingbroke terug uit ballingschap.
Hendrik wist Richard II gevangen te nemen in de Tower; af te zetten
en zelf de kroon te verkrijgen door recht van erving, de staten-steun
en verovering van de kroon.
Hendrik IV, koning
van 1399 - 1413, de eerste koning uit het Huis Lancaster.
Zijn vader Jan van Gent was broer van Eduard van Woodstock. Uit de lijn
van Eduard III.
Richard sterft kinderloos in 1400.
Uit het huwelijk van Henry IV komen 7 kinderen waaronder Henry V.
Hendrik IV werd opgevolgd door zijn zoon Hendrik V (1413-1422) die veel
succes wist te boeken tegen het Koninkrijk Frankrijk waarmee het land
sinds 1337 in oorlog was.
Waarmee hij de macht van het huis Lancaster op de troon wist te verstevigen.
Hij sloot met koning Karel VI van Frankrijk
het Verdrag van Troyes waarin zijn huwelijk geregeld werd met Catharina
van Valois en dat Hendrik V erfgenaam van Frankrijk werd.
Echter, zowel Hendrik V als Karel VI overleden kort na elkaar in 1422.
Waardoor de pasgeboren, negen maanden oude zoon Hendrik VI(1422-1461)
koning van Engeland en Frankrijk werd.
Oom John of Bedford
streed voor hem op het vasteland en oom Humphrey of Gloucester, de zoon
van Hendrik IV (trouwde met Jacoba van Beieren), had het regentschap
thuis protector en defendor of the realm.
Na 1429 verging het Engeland niet zo goed in haar oorlog tegen Frankrijk
en de bevolking gaf daarvan de schuld aan de koning, wat het koningschap
geen goed deed.
1437 Meerderjarig en koning.
Daarnaast openbaarde
zich in 1453 de krankzinnigheid bij Hendrik VI die hij van zijn grootvader
Karel VI, vader van Catharina van Valois (zijn moeder), had geërfd
een kort regentschap van 1453-1455.
Hendrik begon al vrij snel begon te lijden aan een geestesziekte en
1461 werd afgezet. Om in 1470 nog voor een jaar terug te keren.
De Engelse baronnen konden de nederlaag niet verkroppen en dit werd
verergerd door de machtige positie van Hendriks vrouw, Margaretha van
Anjou, die het land in de naam van haar man bestuurde.
Op 23 april 1445 huwde zij met koning Hendrik VI van Engeland, in het
kader van de onderhandelingen van wapenstilstand van Tours tussen Frankrijk,
Karel VII van Frankrijk en Engeland aan het einde van de Honderdjarige
Oorlog. Zij hadden een zoon, Eduard van Westminster.
Margaretha speelde
een politieke en militaire belangrijke rol tijdens de Engelse Rozenoorlogen.
Zij bekampte zonder ophouden en hardnekkig haar tegenstander Richard
van York en trachtte zonder succes haar zoon Eduard op de Engelse troon
te krijgen. Zij behaalde een belangrijke overwinning in de slag bij
Wakefield in 1460, waarna Richard van York werd terechtgesteld. In 1461
leed zij echter een nederlaag in de slag bij Towton. Margaretha werd
na de slag Tewkesbury van 1471 ten slotte opgesloten in het kasteel
van Wallingford en vervolgens in de Tower of London.
Zoon Eduard van Westminster sterft in de slag bij Tewkesbury in 1471.
1475 werd Margartha vrijgelaten door tussenkomst van de Franse koning,
Lodewijk XI van Frankrijk.
Overwinning
op de Lancasters
1460 juli – Henry wordt gevangen gezet door het huis van York
1460 dec – Margaret de Anjou zijn vrouw bevrijd hem en Richard
duke of York killed in battle
1461 mrt – slag bij Towton en de zoon van Richard, Edward IV of
York .
Henry VI en zijn vrouw Marageret vluchten naar Schotland.
1465 – Edward weet Henry gevangen te nemen en sluit hem op in
de Tower
Eduard IV, een kleinzoon
van Edmund van Langley, wist het koningschap te verkrijgen, maar de
Lancasters, aangevoerd door Hendriks vrouw Margaretha van Anjou vochten
terug en er vloeide heel wat bloed in de daaropvolgende veldslagen.
Hendrik kwam zelfs korte tijd terug op de troon 1471, hoewel hij daar
zelf weinig van merkte. Hij was inmiddels helemaal mentaal in zichzelf
gekeerd.
De hertog van Warwick speelde een grote rol in deze tijd, hij wordt
wel de kingmaker genoemd omdat hij er niet voor terugdeinsde van partij
te wisselen en weer een ander op de troon te zetten.
Uiteindelijk echter werd Hendrik VI weer in de Tower opgesloten en steft
daar (waarschijnlijk vermoord) zijn zoon stierf in de slag bij Tewkesbury.
Toen Eduard IV ook
stierf verhinderde zijn broer Richard III dat Eduards zoontje (Eduard
V) op de troon kwam. Zijn neefje verdween in de Tower.
Hendrik VII Tudor, die in de verte verwant was aan de inmiddels grotendeels
uitgemoorde Lancasters.
Uit het tweede huwelijk
van Catherina van Valois met Owen Tudor wordt een zoon geboren.
Edmund Tudor, Earl of Richmond.
Zijn zoon is Henry VII Tudor die Richard III versloeg tenslotte in 1485
bij Market Bosworth en trouwde met Eduard IV's dochter Elizabeth.
Hiermee kwam er een einde aan de burgeroorlog.
