LES BOURGUIGNONS:
Jan zonder Vrees (1371-1419)
"Ic houd"
X
Margaretha van Beieren (1363-1423)

`

Jan zonder Vrees, was hertog van Bourgondië. Hij werd geboren te Dijon en was de eerste zoon van Filips de Stoute, hertog van Bourgondië en Margaretha van Male.
In 1419 werd hij vermoord te Montereau-Fault-Yonne.
Hij dankt zijn bijnaam aan zijn deelname aan de kruistocht tegen de Ottomaanse sultan Bayezid I, die het Hongaarse koninkrijk van Sigismund bedreigde.
In de Slag bij Nicopolis (1396) werd hij gevangen genomen, twee en een half jaar opgesloten, en werd voor een enorm bedrag vrijgekocht door zijn vader.
De hoogste heren gevangen en de rest van het leger onthoofd.

Na de dood van Filips de Stoute werd het Bourgondische grondgebied verdeeld onder zijn drie zoons. Hierdoor was het oorspronkelijke grondgebied erg versnipperd geraakt.
Jan zonder Vrees, zijn broer Antoon en hun zwager, Willem VI, graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen, besloten daarom een familieverbond te sluiten. Jans andere broer Filips van Nevers deed hier niet aan mee.
Jean de Saulx, heer van Courtivron was zijn kanselier, en Jean de Thoisy, zoals Jean Canard dat was voor zijn vader.

Het grondgebied:
- delen aan van de franse kroon werden weer teruggegeven en werden hierna beheerd door Navarra
- Moeder Margartha behield Vlaanderen
- Moeder werd als erfgenaam van Brabant aangesteld door de 82 jarige Johanna, broer Anton werd ruwaerd van Brabant en kreeg Limburg erbij
- Na de dood van moeder Margaretha ontmoeten de drie broers elkaar in Arras en verdelen het gebied. Jan, Vlaanderen en Bourgondie; Filips kreeg Nevers enzo en Anton Brabant en Limburg
Jan voegde Vlaanderen, de zwarte leeuw op het gele veld, toe aan zijn gebied.

Toen Jan zonder Vrees in 1404 zijn vader opvolgde trad hij in zijn voetsporen in het gevecht om de macht in Frankrijk op de leeftijd van 33 jaar..
Zijn vader Filips kreeg van de kroon veel geld o.a. persioen en giften, Jan kreeg vrijwel niets.
- Maar had aanzienlijke uitgaven voor o.a. verdediging contra de Engelsen zoals de vesting van Sluis en Calais.
- toegezegd pensioen
- Opzetten van een expeditie tegen de Engelsen
- Schuld van de kroon aan Filips de Stroute
De totale schuld van de kroon aan Jan was in 1407 gestegen tot 347.591 franken!! (Vaughan, John the Fearless blz 42)
Het geld verdween richting Louis v. Orleans, die op deze manier een enorme invloed kreeg en de zaken voor Bourgondie verliepen slecht.

De strijd tussen de aanhangers van Jan (de Bourguingons) en die van zin oom Lodewijk I van Orléans (de Armagnacs onder aanvoering van Bernard VII van Armagnac) werd steeds grimmiger.
Beiden probeerden ze de macht naar zich toe te trekken: Lodewijk werd openlijk de geliefde van koningin Isabella (de vrouw van zijn broer Karel VI) en Jan lukte het om zich uit te laten roepen tot beschermer van de kroonprins en de andere kinderen van de koning.
De situatie stond op scherp 1407. Ondanks verzoeningspogingen van hun oom Jan van Berry, liet Jan Lodewijk vermoorden. Jan vlucht hals over kop naar zijn eigen grondgebied Artois. Op zondag 27 november worden in Bapaume de klokken geluid om dit te herdenken.

Jan gaf de opdracht voor de moord toe en zei dat het een ‘tiranmoord’ was.
De moord was volgens hem dus nodig en wettig.
- openlijke geliefde van koningin Isabella, vrouw van Karel VI de gekke koning
- kidnapping van de dauphin
- vermeende aanslagen op Karel VI, met de hulp van zijn schoonfamilie uit Milaan
- avances op de vrouw van Jan, en magiese krachten die elke vruow voor hem deden buigen
- hekserij van Valentine de Visconti, vrouw van Louis
- mogelijke vergifteging van Karel VI in een langzaam proces
- hij steunt de paus in Avignon, Benedictus XIII!!
Dood voor de tiran!!

Het antwoord van de de kant van Orleans was duidellijk. (Vaughan blz 73-74)

1409 vredesbesprekingen in Chartres. De zoon van Lodewijk, Karel, schenkt de vergeving.
Tweede zoon Filips v.Orleans zou trouwen met een dochter van Jan.
De tegenpartij na deze verzoening werd aangevuld met de hertog en van Berry en Bourbon.
1412 Hoogte punt vor Jan: het huwelik van dochter Margaretha met de Dauphin.
Daarnaast werd hij door de koningin Isabella en haar broer Lod. van Beieren als regent aangesteld.

1411 Filips, graaf van Charolais de latere Filips de Goede aangesteld in Vlaanderen als plaatsvervanger met de sten van Johan de Saulx

Luik
Het prins-bisdom aan de Maas onder Jan van Beieren, de boer van Jan's vrouw. Had te maken met een heftige stegenwerkende gildenstand. Daarnaast: welke paus te keizen?? Die van Rome, Bonivatius IX, Benedictus XIII, of die van Avignon, Innocentius VII
Broer Anton in het graafchap Brabant
Broer Willem van Beieren als graaf over Holland, Zeeland en Henegouwen
Lodewijk van Orleans was aanhanger van Benedictus XIII.

1406 er wordt een tegen-bisschop aangesteld, Henry Perwez, door de Gilden, met steun van Orleans en de paus in Avignon.
Jan en c.s. wordt uitgenodigd door Jan van Beieren.
Broer Anton vraagt Jan de steun tegen Reinoud IV van Gelre en Jan vormt een leger.

De slag bij Outhe wordt gewonnen door Jan c.s..
In Lille, 1408, wordt de zaak afgerond met extreme eisen in de richting van Luik.
Een militair en politiek succes voor Jan zonder Vrees van enorme omvang!! Dat alles ook nog in het licht van de moord op Orleans in november 1407

Jan veroverde in 1413 Parijs, maar een jaar later heroverde Bernard de stad en verdedigde haar vervolgens met succes. Het jaar daarop sloten zij, Jan en Bernard VII, een overeenkomst door bemiddeling van Jan’s broer Antoon en Margaretha van Holland-Henegouwen.
Jan moest afzien van elk bondgenootschap met Engeland en alle Franse steden en sterkten teruggeven.

Ondertussen waren de Engelsen weer begonnen aan een invasie van Frankrijk onder leiding van Hendrik V van Engeland. Bourgondië hield zich neutraal en liet de invasie toe. Na mislukte vredesbesprekingen volgde in 1415 de Slag bij Azincourt. Wederom werd het Franse leger verslagen. Jan zonder Vrees hield zich afzijdig, terwijl zijn broers Antoon en Filips wel meevochten met de Fransen. Beiden sneuvelden. Waarbij Filips bij vergissing werd gedood!!
Anton, hertog van Brabant, moet opgevolgd worden....zoon Jan was 13

In de jaren daarna greep Jan zonder Vrees de kans om in Frankrijk weer de macht in handen te krijgen. Het noorden van Frankrijk werd veroverd en in 1418 veroverde hij Parijs
Dde Dauphin (de latere Karel VII) ontsnapte echter.
De koningin en de koning Karel VI meegevoerd naar Troyes
Bernard VII van Armagnac werd gevangen genomen en kort daarop vermoord.
Bourgondië was geen openlijke bondgenoot van Engeland, maar deed ook niets voor en na de val van Rouen. Op het slagveld van Aziniourt was Jan niet te bekennen.
Het Noorden van Frankrijk was nu in handen van de Engelsen en Parijs in de handen van Bourgondië.
De Dauphin, Karel VI, wilde toen vrede sluiten met Jan zonder Vrees, gesprekken voorgesteld in 1419.

Jan wordt vermoord door de Armagnacs op de brug van Montereau zondag 10 sepember 1419.
Drie partijen in de strijd om de macht:
- Jan die inmiddels 48 was, met de koning Karel VI en koningin Isabella in Troyes. Filips de Goede was intussen 23 jaar
- Karel de Dauphin op de leeftijd van 16, luitenant generaal
- Henry V koning van Engeland
Wilde Jan de dauphin gevangen nemen? Wilde hij de dauphin vermoorden??
Charles verdedigde zich??
Feit dat de deur achter Jan werd gesloten en de Bourgondiers ver in de minderheid waren.
Een goed pensioen voor de moordenaars, en een gerichte aanval op de Bourgoniers.

De zaak wordt voortgezet onder Filips de Goede die met Henry V Parijs binnentrekt in 1420 na zijn huwelijk met Catherina van Valois.

 

Echter, tijdens het tweede overleg, om de zaak officieel te maken, werd Jan samen met zijn lijfwacht vermoord op de brug.
Zondag 10 september slaat Tanneguy du Châtel en le sire de Barbazan Jan de schedel in met een bijl.

Sur le pont ou Jean sans Peur a été assassiné on peut lire cette inscription :
L 'an mil quatre cent dix-neuf,
Sur un pont agencé de neuf,
Fut meurtri Jean de Bourgogne
A Montereau où faut l'Yonne.

Kinderen van Jan en Margaretha:
• Margaretha(1394 - 2 februari, 1441), gehuwd 1403 met Louis de France (Valois) de kroonprins zoon van Karel VI. Na zijn dood in 1422 met Arthur III van Richemond, Hertog van Bretagne.
• Maria(1393 - 30 oktober, 1463), in 1406 gehuwd met Adolf I van Kleef-Mark
• Filips de Goede(1396 - 1467), gehuwd 1403 met Michelle de France (Valois) dochter Karel VI
• Anna (1404 – 14 november, 1432, te Parijs), gehuwd met Jan van Bedford, zoon van Hendrik IV van Engeland,
• Agnes van Bourgondië (1407 – 1 december, 1476) gehuwd met Karel I hertog van Bourbon
• Isabella (? - 1412), gehuwd met Olivier van Châtillon-Blois,
• Catharina (1391 - 1414)
Daarnaast had hij onwettig kinderen bij:
Agnes van Croÿ: Jan van Bourgondië, (1404-1479), die bisschop van Kamerijk werd.
Margaretha van Borsselen, 3 kinderen: Gwijde, Antoon en Filippotte.