LES ROIS VALOIS:
Jean le Bon
(1319-1364)
X
Bonne d'Artois
Joanne d'Auvergne

 

Jan II de Goede geboren in Château de Gué-de-Maulin, 16 april 1319 als zoon van Filips VI van Frankijk en Johanna van Bourgondie. Gestorven in Londen, 8 april 1364. Was koning van Frankrijk van 1350 tot 1364 en werd, zoals de meeste Franse koningen, gekroond in de kathedraal van Reims.
Getrouwd met Bonne d'Artois en in 1350 met Joanne d'Auvergne de weduwe van Filips van Bourgondie.


Jan II was onder zijn tijdgenoten in aanzien omdat hij zich zozeer met de erecode van de ridderlijkheid vereenzelvigde. Oprichter van de Orde van het Kruis in 1350.
Tegelijkertijd was hij een volkomen onbekwaam legeraanvoerder, bestuurder en politicus.
Zijn regering is dan ook rampzalig verlopen.

In 1356, slag bij Poitiers, leed koning Jan een zware nederlaag tegen de Engelsen en hij werd krijgsgevangen gemaakt. Edward van Woodstock ook wel de Black Prince genoemd weerde zich moedig en nam Jan gevangen. Transporteerde de koning naar London die daar verbleef voor drie jaar. De Engelsen waren bereid hem in vrijheid te stellen tegen een gigantische losprijs van drie miljoen franken.
Bij de Vrede van Brétigny werd koning Jan vrijgelaten. Hij keerde naar Frankrijk terug om het geld te verzamelen, waarbij hij zijn zoon Karel, de latere Karel V van Frankrijk, samen met 40 andere edelen in zijn plaats als gijzelaar achterliet.
Jan bedacht allerlei middelen om zijn losgeld bijeen te kunnen schrapen. Zo liet hij zijn jongste dochter Isabella huwen met Gian Galeazzo Visconti, de zoon van Galeazzo II Visconti, de Heer van Milaan. Eigenlijk een schande voor het koningshuis, omdat een vrouw van hoge adel zou gaan trouwen met iemand van de Italiaanse burgerij. Later trouwde zijn kleinzoon Lodewijk met Valentine de Visconti

Nieuwe oorlogsbelastingen en de Jacquerie en Le Coq. Tijdens de besprekingen voor deze nieuwe belastingen, wist Etienne Marcel, de leider van de Parijse koopliedengilden, de burgerij op te zetten tegen de regent Charles, die onder grote druk de koninklijke administratie grondig moest hervormen. Toen deze concessies (vastgelegd in de Grande Ordonnance) grotendeels fictief bleken, brak in februari 1358 een algemene opstand uit de Jacquerie, die Charles spoedig wist te bedwingen. Ook bisschop Robert le Coq (bisschop van Laon) verzette zich tegen de machtige positie van de adel.
 
jacquerie
Le Coq
 

Enige tijd later zou Karel echter uit de Engelse gevangenschap zijn ontsnapt.
Zijn vader zou dit eerloos gedrag hebben gevonden en begaf zich in januari 1364 zelf weer als gijzelaar naar Engeland.
Enkele maanden daarop overleed hij in Londen.

 


Edward IIIx

Edward the Black prince
 
Deze versie van de geschiedenis is echter omstreden. Jan zat in Engeland niet met zijn oudste zoon (de latere Karel V) gevangen, maar met twee jongere zonen:
Lodewijk van Anjou en Jan, de latere hertog van Berry. Karel was helemaal niet gevangen genomen. Hij verving als regent de koning tijdens diens gijzelaarschap.
Het in de ogen van koning Jan "eerloze gedrag" van Karel en een aantal hoge edelen bestond daaruit dat zij zich niet hielden aan de bepalingen van het verdrag van Brétigny. Zij vonden de bepalingen, heel veel afstand van land, te zwaar. Na het verdrag waren er nieuwe bepalingen gekomen, steeds ongunstiger voor de Fransen. De achtergebleven gijzelaars in Engeland moesten veel van hun gebieden aan Eduard III afstaan om terug te kunnen keren naar Frankrijk.

Toch heeft men destijds - en 600 jaar later nog altijd - het hernieuwd in gevangenschap gaan van de koning vreemd gevonden. Zijn tijdgenoten hadden er geen goed woord voor over. Om de koning terug te laten keren naar Frankrijk was aan de Engelsen een enorme schatting opgebracht. Vele redenen werden gegeven; men dacht destijds dat hij voornamelijk voor zijn pleziertjes en gemak terug ging. Later zijn door historici nobelere redenen gegeven: het voorkomen van oorlog, het proberen Eduard te overhalen het losgeld te verminderen, het voorkomen dat Karel de Slechte van Navarra zich weer met de Engelsen zou verbinden. Maar al zou dat zo geweest zijn: niets daarvan is gelukt.
De reden van Jans terugkeer in gevangenschap is onbekend. Misschien was de koning tot het inzicht gekomen dat hij niet opgewassen was tegen zijn taak (daarvoor was toevoeging van de Provence aan zijn rijk mislukt en ook een kruistocht die hij wilde beginnen ging niet door) en koos hij daarom voor de passiviteit van zijn (luxe) gevangenschap. Dit was in januari 1364. In april van hetzelfde jaar overleed hij.

invoeren van de orde van het kruis
 

Kinderen o.a.:


Karel V de Wijze

Jan van Berry

Filips de Stoute