Feodaal Bretagne:
Vanaf de 10e tot de 14e eeuw werd Bretagne langzaam een feodale staat.
Er bleef enige onafhankelijkheid van de Franse en de Engelse koningen,
die beiden op Bretagne aasden. In de 12e eeuw ontsnapte Bretagne, inmiddels
een graafschap, ternauwernood aan inlijving bij het Anglo-Angevijnse
koninkrijk van de Plantagenets. Willem de Veroveraar, die de Slag bij
Hastings in 1066 had gewonnen, had Normandië en Engeland verenigd.
Zijn opvolger Henry Plantagenet was tevens graaf van Anjou. In 1156
nam hij Conan IV, graaf van Bretagne, onder zijn hoede. Conans dochter,
Constance, moest trouwen met Geoffroy, zoon van de koning van Engeland
en broer van Richard Leeuwenhart en Jan zonder Land. In 1203 vermoordde
deze laatste Geoffroys zoon, Arthur, en zo kwam Bretagne onder het gezag
van de Engelse koning.
De Franse koning, Filips II August, dwong vervolgens de halfzuster van
Arthur, Alix, te trouwen met een Franse prins, Pierre de Dreux. Bretagne
kwam toen als koninklijk leengoed onder de rechtstreekse controle van
de Franse Kroon. De graaf van Bretagne betuigde zijn respect aan de
Franse koning en zegde hem zijn loyaliteit en steun toe. Ondanks deze
ontwikkelingen ontwikkelde zich een eigen Bretonse staat. In 1297 maakte
de Franse koning Filips de Schone van de leenstaat een vazalhertogdom.
Hoewel hij als vazal gebonden was aan de Franse koning, zat de graaf
(toen hertog) van Bretagne tegen de 13e eeuw stevig genoeg in het zadel
om onafhankelijk te worden. Als hertog van Richmond, in Yorkshire, was
hij ook vazal van de Plantagenet-koning en zo kon hij een voorzichtige
politieke koers varen tussen de twee monarchen.
In Bretagne was zijn autoriteit echter beperkt door de macht van zijn
leenheren, die uit hun veilige, onneembare kastelen grote leengoederen
beheerden. Onder hen waren bv. de baronnen van Vitré en Fougères,
op de grens van Normandië, en de burggraaf van Porhoët, die
uit het Château de Josselin over 140 dorpen en 400.000 ha land
heerste.
Bretonse successieoorlog:
Op 30 april 1341 sterft graaf Jan III zonder mannelijke erfgenaam.
Van 1341 tot 1364 werd Bretagne geteisterd door de strijd van twee families
die het hertogdom Bretagne opeisten. Dit conflict ging deel uitmaken
van de Honderdjarige Oorlog (1337-1453) tussen Frankrijk en Engeland.
Karel van Blois, zoon van Margaretha van Valois, zus van Filips VI koning
van Frankrijk.
De Fransen, met de hertog van Normandie Jan II de latere franse koning
Jean le Bon, steunden Karel van Blois
en zijn vrouw Johanna van Penthièvre,
de Engelsen Jan van Montfort, de halfbroer van Jan III en zijn vrouw
Johanna van Vlaanderen.
Deze oorlog, waarbij beide vrouwen nauw waren betrokken, leidde tot
opzichzelfstaande incidenten als de Slag van Dertig (1351). Een korte
gevangenschap van Jan van Montfort laat de strijd leiden door zijn vrouw
Johanna van Vlaanderen. Na de dood van Jan heeft Johanna voor haar zes
jarige zoon de strijd voortgezet.
De oorlog eindigde met de zege van de Montfonts: Karel van Blois werd
gedood bij de Slag bij Auray (1364) en Bertrand du Guesclin werd gevangengenomen.
De overwinning van Jan IV van Montfort werd bekrachtigd met het Verdrag
van Guérande.
Jan trouwde interessante vrouwen:
- Maria van Engeland (1355-1362) zoonzus van de fameuse Zwarte Prins
Edward of Woodstock
- Johanna van Holland(1366-1384)
- Johanna van Navarra (1386-1399)
Zijn familie bleef
ruim een eeuw de baas in een vrijwel onafhankelijk Bretagne en kon op
Engelse steun rekenen om de aspiraties van de Franse koning te dwarsbomen.
Jan IV en Jan V waren daarnaast trouw bondgenoot van Bourgondie. 1399
Sterft Jan IV en laat Bretagne achter aan zijn vrouw Jeanne
de Navarre vrouw van Hendrik IV.
De zoon Jan wordt naar Parijs gebracht en snel getrouwd aan Jeanne de
France, dochter van Charles VI.
De broer van Jan V, Arthur van Richmond trouwde zelfs met Maragretha
de zuster van Filips de Goede.
Filips de Stoute (oom) werd regent
voor Jan V.
Onder Frans I wordt de band verbroken, hij wijgerde zelfs het Gouden
Vlies in 1445. Zijn vader had dat wel gedaan.
Onder Frans II (1458-1488) wordt de vriendschap hernieuwd met de Liga
van Publiek Belang tegen Lodewijk XI.
Groot nadeel van al deze
vriendschap was de geografische afstand tussen elkaar.
Einde van de onafhankelijkheid
Frans II van Montfort (1458-1488), een incompetente en ontaarde hertog
van Bretagne, stond machteloos tegenover de toenemende koninklijke macht
in Frankrijk, waar Lodewijk XI de laatste grote vazallen in 1477 afzette.
Bretagne was het enige grote leengoed dat nog moest worden onderworpen.
Gedwongen tot oorlog werd Frans II in 1488 verslagen. In het Verdrag
van Le Verger werd bepaald dat hij zich overgeven aan de koning als
zijn opvolger Bretagne ging regeren. Hij stierf kort daarna. Zijn dochter
en opvolgster, Anna van Bretagne, was nog geen 12 jaar oud. Anna van
Bretagne huwt met Karel VIII van Frankrijk. Lodewijk XII, die Karel
VIII opvolgde, trouwde met Anna volgens een afspraak uit de tijd van
haar huwelijk met Karel.
